نویسنده: حسین جعفر الحدّار (پژوهشگر در جنبش اسلام محبت و رحمت)

ما هنوز در تلاش برای استقرار ملی پس از انتخابات ۲۰۱۹ هستیم. این خطر سیاست است که بر اساس مسائل هویت استوار است، نه ارائه ایده ها. به ویژه هنگامی که قطبی شدن به دلیل احساسات و نفرت ناشی از تحریک و دروغگویی ها بسیار قوی بوده است. و حتی ماه مبارک رمضان و عید فطر گذشته تأثیر کافی برای آشتی ملی نداشته اند. سر و صدای زیادی در ماه رمضان و برنامه های حلال به حلال رخ داد و که حتی در فضای قوی سیاسی احساس می شد. حکم دادگاه قانون اساسی و کمیسیون انتخابات تنها به صورت رسمی آن وضعیت را پایان داد، اما در میان مردم، قطبی شدن و احساسات همچنان شکوفا است.

بنابراین، برای تحقق اصل سوم از پنجگانه اصول پانچاسیلا (وحدت اندونزی) پس از "طوفان" ۰۱ و ۰۲ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۹، جهت تحقق چشم انداز استقرار و وحدت ملی ما از درس های عبادت حج استفاده می کنیم که در آن مسلمانان اندونزی بزرگ‌ترین حجاج جهان اند و شادابی آن نه تنها در بیت الحرام، بلکه در اولین عزیمت گروه حجاج تا برگشت آن‌ها مشاهده می شود.

حج، مثل سایر عبادات، قطعاً نه تنها یک آیین است، بلکه معنویت در آن نیز وجود دارد. حج فقط یک نماد نیست، بلکه ماهیت هم دارد. در پشت هر نماد در عبادات، ماهیت معنوی در آن وجود دارد.

بنابراین، کسی که تنها آیین عبادت حج را انجام دهد، به قول علی شریعتی، فیلسوف و جامعه شناس ایرانی، تنها با چمدانی پر از هدیه های حج (که حتی "جعلی" هستند، چون در خود اندونزی تهیه می شود) بر می گردد، اما قلب خالی از معنی حج است.

تقریباً یک میلیون از اندونزیایی ها هر سال به میروند، اما متاسفانه تغییرات قابل توجهی برای ملت به وجود نیامده است. بنابراین لازم است در سال های بعد، زائران نه تنها مناسک و آیین های حج را یاد بگیرند، بلکه محتوی و معنای حج را نیز در نظر بگیرند، همان‌طور که شریعتی در کتاب "معنی حج" نوشت تا حج مبرور نصیبشان گردد.

هنگام طواف بدون هیچ لباس دیگری تنها  با دو تکه پارچه سفید احرام می بندیم. همه یکسان هستیم. لباس های رسمی مقامات، لباس های گران‌قیمت اغنیا، لباس های ویژه نجیب زادگان و انواع هویتی که ما نشان می دهیم و به مرزها، حسادت، و حتی تفرقه تبدیل شده است، همه آن‌ها را کنار گذاشته و لباس های احرام سفید رنگ بدون هیچ گونه نشانه جایگزین می شوند.

در درگاه خدا، هیچ هویتی ملاحظه نمی شود، بلکه تقوا (کیفیت خود) مورد توجه است. و این نیز یک درس است که هویتی که منشأ آن خودخواهی است، مطلوب نیست، زیرا که این هویت که توسط خداوند آفریده شده است، با شناختن یکدیگر، یادگیری، همکاری با نیکی و به دست آوردن آرمان های مشترک جهانی، یعنی صلح و بشر دوستی، جشن گرفته شود.

در طواف، ایجاد هماهنگی با هم به عنوان امت را یاد می گیریم. دیگر "من"، "تو" یا "او" وجود ندارد. ما به عنوان امت ایم که هستیم. امت که میلیون ها نفر اند، یک ریتم گام و تمام فعالیت هایی که لازم است برای طواف هفت دور کعبه انجام شود، ایجاد می کنند.

در حقیقت، حج از ابتدا، برای تشکیل شخصیت با یک دید جهانی: فراتر از هویت های مختلفی، منظور شده است. چرا که از همان آغاز، حضرت محمد (ص) در سخنان خود درباره مبرورشدن حج به عنوان چشم انداز یک زائر تأکید داشت.

مبرور در زبان عربی معنی خوب شدن را می دهد که عمومیت و کلیت دارد، همان‌طور که نیکی به والدین در قرآن و احادیث نیز از همان کلمه استفاده می شود.

بنابراین، ما با والدین، ملزم به نیکوکاری هستیم، اگرچه ممکن است کافر یا از پیروان ادیان دیگر باشند. لذا، حاج مبرور کسی است که از مناسک و آیین های عبادت حج انجام شده، نیکی عام و کلی (جهانی) را یاد گرفته و می تواند ملکه نیکوکاری را در درون خود بکارد و مفید جامعه محل خود شود.

بنابراین، در سنت صوفیان (عرفا)، ممکن است اوصاف مبرور در شخصی باشد که هرگز حج نرفته است و در افرادی که بارها حج را انجام داده اند خالی است، زیرا که مبرور موضوعی درونی است.حج امسال از آنجا مهم است که بازتابی برای ایجاد استقرار و وحدت ملی از راه مبارزه با احساسات هویتی و "منیتی" و پایان دادن سیاسی کردن دین است.

اگر در قرن نوزدهم، زائران یا حجاج برای ابراز ضدیت با مستعمرین (هلندی ها) به دلیل مخالفت با اصول مسالمت آمیز و عدالت، یاد می گرفتند، اکنون ما باید چشم انداز حج را مانند قرن نوزدهم بازگردانیم تا اثر روحانی را برای ایجاد روحیه و تلاش جهت استقرار و وحدت ملی علیه هر کسی که می خواهد بین "من"، "تو" و "او" به عنوان "ما" روبروی دیگر قرار دهد، بگذارد.

در قرن بیستم، حج تنها یک عنوان بدون محتوی بود. حتی عنوان حاج انواع مختلف خودخواهی مانند احساس برتری در جامعه، احساس پاکی در میان امت، زیرا گناهانشان در بیت الله شسته شده است را در امور اجتماعی و دینی ایجاد می کرد. ما مفاهیم حج را باید اساساً تغییر دهیم تا به معنی حقیقی حج، برسیم.

منبع: جاوا پست